Bitcoin là đồng tiền số quản lý phi tập trung do Satoshi Nakamoto sáng tạo. Nó không tín nhiệm một máy chủ trung tâm làm nhiệm vụ xử lý giao dịch hay lưu trữ tiền tệ mà sử dụng một mạng ngang hàng: Bitcoin cấp quyền cho các nút mạng khác nhau kiểm chứng giao dịch thông qua sức mạnh của máy tính, các giao dịch cũng như phát hành tiền được thực hiện theo sự đồng thuận trong phần mềm. Có tối đa 2,099,999,997,690,000 đơn vị Bitcoin (được gọi là satoshi) có thể được phát hành, hiện tại 1 Bitcoin = 100,000,000 satoshi. Nói cách khác, số lượng Bitcoin tối đa sẽ xuất hiện trên thế giới là 21 triệu, ước tính năm 2140 toàn bộ số bitcoin này sẽ được phát hành hết.
Đến tháng tư năm 2014, nó là đồng tiền thay thế được sử dụng rộng rãi nhất, và bây giờ tổng thị trường bitcoin trị giá khoảng 12 tỉ đô la Mỹ.
Trên thị trường quốc tế, bên cạnh tiền giấy và tiền kim loại, Bitcoin có thể được trao đổi buôn bán, quản lý thông qua các trang web cũng như phần mềm.
Lịch sử
Một hệ thống mã hóa tạo ra các thanh toán không thể truy nguyên lần đầu được David Chaum mô tả năm 1982 . Năm 1990 Chaum mở rộng hệ thống này để tạo nên hệ thống tiền điện tử ẩn danh đầu tiên, sau này thường được biết với tên ecash. Năm 1998 Wei Dai công bố một bản giới thiệu của một loại tiền điện tử ẩn danh, phân tán mà ông ta gọi là “b-money”. Cùng thời gian đó, Nick Szabo tạo ra bit gold, Cũng như Bitcoin, Bitgold là một hệ thống tiền tệ mà người dùng sẽ giải các bài toán để làm bằng chứng cho công việc, các lời giải sẽ được nối thành chuỗi mã hóa và công bố thông qua một sổ tài sản. Một biến thể khác của Bit gold, được gọi là Reusable Proofs of Work, được Hal Finney xây dựng.
Năm 2008, Satoshi Nakamoto công bố một bài báo trên danh sách thư điện tử mật mã học tại metzdowd.com, giới thiệu giao thức Bitcoin.[more]
Mạng Bitcoin đi vào hoạt động vào ngày 3 tháng 1 năm 2009 với ứng dụng khách đầu tiên: wxBitcoin, và những đồng bit đầu tiên được phát hành. Một năm sau, tỉ giá ban đầu của Bitcoin được các thành viên trên diễn đàn bitcointalk đưa ra. Một giao dịch đánh dấu sự phát triển của bitcoin là giao dịch mua pizza với 10000 Bitcoin. Hiện nay thì tỉ giá Bitcoin được thị trường tự do, các chợ bitcoin như Bitstamp, OKCoin, BTCChina… quyết định.
Năm 2011, Wikileaks, Freenet, Singularity Institute, Internet Archive, Free Software Foundation[24] và một số tổ chức khác bắt đầu nhận đóng góp bằng Bitcoin. Tổ Chức Biên Giới Điện Tử (Electronic Frontier Foundation) cũng làm vậy một thời gian nhưng sau đó dừng lại, đưa ra các quan ngại pháp lý đối với hệ thống tiền tệ mới , và bởi vì họ “không chứng thực bất kỳ loại sản phẩm hoặc dịch vụ nào” Một vài công ty nhỏ cũng bắt đầu quan tâm tới bitcoin. Một công ty đại chúng là Lacie, chấp nhận Bitcoin trong dịch vụ Wuala của nó.
Năm 2012, các báo cáo của Bitpay cho thấy hơn 1000 tổ chức thương mại chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin.
Quản lý
Bitcoin được quản lý thông qua một mạng ngang hàng phân tán. Công nghệ mật mã, mạng ngang hàng và sức mạnh tính toán của máy tính cho phép người dùng tạo và kiểm chứng các giao dịch tức thì, không thể đảo ngược, mà không cần phải tin tưởng vào một ngân hàng trung tâm nào. Dịch vụ giải quyết tranh chấp thì không sẵn có, nhưng thay vào đó bitcoin có cơ chế để người dùng xác nhận và tin tưởng người họ gửi tiền.
Đồng tiền bitcoin được phát hành theo quy tắc đồng thuận của các sức mạnh máy tính trong mạng bitcoin. Các quy tắc cơ bản bao gồm việc phát hành bitcoin cho các máy thực hiện xác minh, một khoản phí giao dịch tự nguyện và cạnh tranh, và giới hạn không qua 21 triệu Bitcoin sẽ được phát hành.
Bitcoin không cần một ngân hàng trung tâm ngân hàng nhà nước hay một nhóm ủng hộ.
Dịch vụ
Tiền bit được gửi và nhận thông qua các phần mềm gọi là ví. Chúng giao dịch thông qua địa chỉ Bitcoin, định danh của ví trong mạng.
Địa chỉ bitcoin
Các thanh toán trong bitcoin thông qua “địa chỉ”: các chuỗi khoảng 33 ký tự gồm chữ và số, luôn bắt đầu với số 1 hoặc 3, ví dụ 31uEbMgunupShBVTewXjtqbBv5MndwfXhb.
Người dùng tạo địa chỉ bitcoin bằng phần mềm, và hoàn toàn có thể tạo mà không cần kết nối internet hay mạng bitcoin. Các dịch vụ web cũng thường tạo địa chỉ mới cho mỗi user, cho phép họ có địa chỉ gửi tiền riêng.
Phí giao dịch
Phí giao dịch có thể được đính kèm trong bất kỳ giao dịch bitcoin nào. Cho đến năm 2012, nhiều giao dịch được xử lý mà không có phí giao dịch. Đối với các giao dịch lớn (và kích thước dữ liệu lớn), người ta thường mong đợi một khoản phí nhỏ.
Xác thực
Phần mềm mạng bitcoin xác thực một giao dịch khi nó được lưu vào một khối. Các khối giao dịch sau tiếp tục xác thực nó, và sau sáu khối/ xác thức, giao dịch được xác nhận là hợp lý.
Mạng bitcoin phải lưu trữ toàn bộ lịch sử giao dịch trong block chain, và khối lượng dữ liệu tăng đều khi các bản ghi được tạo ra và không bao giờ bị xóa. Nakamoto nhận thức được rằng cơ sở dữ liệu sẽ càng lúc càng lớn, và người dùng sẽ mong muốn phần mềm của họ không cần phariluwu trữ toàn bộ cơ sở dữ liệu trên máy tính. Để làm điều đó, blockchain sử dụng cây Merkle để quản lý các bản ghi giao dịch. Bằng cách đó phần mềm khách có thể xóa bớt những phần của cơ sở dữ liệu mà nó biết là không bao giờ cần đền, ví như các giao dịch Bitcoins từ rất lâu, số tiền đã đổi chủ nhiều lần.
Kinh tế
Phân phối
Bitcoin không có một trung tâm phát hành được ủy quyền. Mạng bitcoin được lập trình để phát hành số tiền theo một đường giảm dần, cho đến khi tổng số Bitcoin đạt tới 21 triệu. Tháng 8 năm 2012 khoảng 10 triệu của 20 triệu bitcoin đã được tạo ra. Đến 2103 một nửa tổng số bitcoin đã được phát hành, và đến 2017, ba phần tư sẽ được phát hành. Để đảm bảo độ chi tiết của đồng tiền, người dùng có thể chia nhỏ Bitcoin xuống tám chữ số sau dấu phẩy (khoảng 2.1 triệu tỉ đơn vị).
Năm 2012, mạng bitcoin cần sức tính toán gấp một triệu lần để xác thực một khối và nhận phần thưởng (25 Bitcoin vào thời điểm đó) so với sức tính toán cần có cho khối đầu tiền. Độ khó cho mỗi khối được điều chỉnh mỗi 2016 khối dựa vào thời gian tiêu tốn để tạo ra 2016 khối đó, so với thời gian trung bình là 10 phút mỗi khối.
Những thợ mỏ bỏ sức mạnh tính toán và năng lượng điện để khai thác sớm có cơ hội lớn hơn để nhận phần thưởng từ các khối. Điều này giúp cho hệ thống luôn có đủ sức mạnh tính toán để xử lý các khối mới. Và nếu không có thợ mỏ, Bitcoin không thể giao dịch và sẽ ngừng hoạt động.
Giá cả thị trường
Giá bitcoin dao động nhiều so với hàng hóa lẫn các động tiền được chấp nhận rộng rãi.
Tháng 8 năm 2012, 1 BTC trị giá khoảng 10 đô la mỹ. Tổng trị giá thị trường khoảng 110 triệu đô. Hiện nay giá một Bitcoin là 650$, với tổng trị giá trên 10 tỉ đô.
Còn tiếp…
Dịch từ https://en.bitcoin.it/wiki/Bitcoin